تحلیل کارکردها و ابعاد فطرت در سبک زندگی اسلامی ازمنظر نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه کلام اسلامی، دانشکده حکمت و مطالعات ادیان، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران

2 استادیار گروه کلام اسلامی جامعةالمصطفی العالمیه

چکیده

بحث درباره فطرت از مسائلی است که مورد توجه اندیشمندان در علوم گوناگون قرار گرفته است. در معارف اسلامی، برخی اندیشمندان آن را امّ‌المسائل دانسته‌اند و برای آن اهمیت ویژه‌ای قائل‌اند. علما بر پایه رویکرد‌های گوناگون به این موضوع پرداخته‌اند. فطرت و ابعاد آن در سخنان امام علی† مورد بحث قرار گرفته است که تحقیق حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی به این موضوع می‌پردازد. در تحقیق پیش رو هم به جنبه نقلی و هم به جنبه عقلی بحث توجه شده است تا خروجی آن در سبک زندگی مشخص شود. با مداقه در ابعاد فطرت انسان به‌عنوان «ورودی» غیراکتسابی همه انسان‌ها، خروجی اکتسابی فوق‌العاده‌ای به‌دست می‌آید که عبارت‌اند از: «خدامحوری»، «عقلانیت»، «معنویت» و «حق‌محوری» که زندگی انسان را زیرورو می‌کند و سبک زندگی از حالت «حیات طبیعی» به حالت «طیّب» و «معقول» ارتقا می‌یابد.
یافته‌های مقاله حاضر تبیین اصول نظری و بنیادهای اعتقادی در پنج ساحت روش‌شناختی، هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی درجهت تبیین جهان‌بینی وحیانی به‌منظور تحقق سبک زندگی قرآنی است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis on Aspects and Functions of Innate Nature in the Islamic Lifestyle as per Nahju al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • Aliyu Mustapha 1
  • Muhammad Rezapur 2
1 A PhD student of Islamic theology, High Education Complex of Wisdom and Religious Studies, Sokoto Nigeria / the author in charge
2 An assistant professor of Islamic theology group, High Education Complex of Wisdom and Religious Studies, al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

Human innate nature has called the attention of scholars of various disciplines of knowledge. In Islamic studies, some scholars have considered it of a special position and as the master issue. They have dealt with it through different approaches. In his words, Imam Ali (PBUH) has addressed man’s innate nature and its different aspects.
Adopting a descriptive-analytic method in their paper, the authors have intended both intellectual and traditional knowledge in order to specify its outputs in the Islamic lifestyle. In the course of scrutiny in different aspects of man’s nature as the inborn inputs, very interesting outputs have been achieved such as: “Allah-centeredness”, “rationality”, “spirituality” and right-centeredness” which may change man’s life radically from a “natural state” to a “pure” and “reasonable” one.
Findings are: the explanation of theoretical principles and foundations of faith in five areas of methodology, ontology, epistemology, anthropology and axiology in the course of the explanation of revealed world-view aiming at the realization of the Qur’anic lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • human Innate nature
  • lifestyle
  • Allah-centeredness
  • rationality
  • spirituality
  • Nahju al-Balaghah
  1. *     قرآن کریم.

    **   نهج‌البلاغه.

    1. آمدی، عبدالواحد‌بن‌محمد؛ غررالحکم و دررالکلم؛ قم: دارالکتاب الإسلامی، ۱۴۱۰ق.
    2. ابن‌حنبل، احمد‌بن‌محمد؛ مسند الإمام أحمد‌بن‌حنبل؛ مصر: دارالمعارف، ۱۳۷۳ق.
    3. ابن‌سینا، حسین؛ معراج‌نامه؛ مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ۱۳۶۶.
    4. ابن‌طاووس، علی‌بن‌موسی؛ مهج‌الدعوات و منهج‌العبادات؛ بیروت: مؤسسة الأعلمی، ۱۳۹۵.
    5. اخلاقی، حلیمه؛ مبانی و الگوهای رفتارهای مطلوب سبک زندگی از دیدگاه قرآن کریم؛ قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، ۱۴۰۱ق.
    6. الهی‌راد، صفدر؛ انسان‌شناسی؛ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیŠ، ۱۳۹۵.
    7. جعفری تبریزی، محمدتقی؛ ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۲.
    8. جوادی آملی، عبداللّه؛ ادب فنای مقربان؛ قم: مرکز نشر اسراء، ۱۳۸۷.
    9. جوادی آملی، عبداللّه؛ فطرت در قرآن؛ قم: نشر اسراء، ۱۳۷۸.
    10. رضا، محمد رشید؛ تفسیر القرآن‌الحکیم (تفسیر المنار)؛ مصر: دارالمنار، ۱۳۷۳ق.
    11. روسو، ژان ژاک؛ امیل یا آموزش و پرورش؛ ترجمه غلامحسین زیرک‌زاده؛ تهران: چهره، 1360.
    12. سارتر، ژانپل؛ اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر؛ تهران: مروارید، ۱۳۵۵.
    13. شریعتمداری، علی؛ تعلیم و تربیت اسلامی؛ تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۹.
    14. شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران: [بی‌نا]، ۱۳۹۰.